Hoe proper is de lucht in Mortsel ?

Het verkeer is in Mortsel een belangrijke bron van vervuiling en stoot verschillende vervuilende stoffen uit. De belangrijkste zijn:

Stikstofdioxide (NO2)

Stikstofdioxide komt vrij door verkeer en industrie. De invloed van autoverkeer is goed zichtbaar langs (drukke) wegen. Hoe dichter bij de verkeersweg hoe hoger de concentraties en hoe groter de invloed op gezondheid. Weersomstandigheden hebben een grote invloed op de concentraties stikstofdioxide.

In 2017 was de transportsector goed voor 61% van de stikstofdioxide- uitstoot.

99,6% van de uitstoot van stikstofdioxide komt door dieselvoertuigen.

Sinds 2011 is het aandeel van de uitstoot door dieselpersonenwagens groter dan die door het vrachtverkeer. Het aantal bestelwagens is sindsdien sterk gestegen.

Fijnstof (PM10 en PM2.5)

De concentratie fijnstof geeft aan hoeveel deeltjes (PM – Particulate Matter) in de buitenlucht aanwezig zijn.

PM10 (deeltjes kleiner dan 10 micrometer) zijn bijvoorbeeld: pollen, stof, schimmels etc.

PM2.5 (deeltjes kleiner dan 2,5 micrometer) zijn: verbrandingsresten, organische elementen, metalen etc. Hoe kleiner de deeltjes, hoe dieper ze doordringen in de longen. De kleinste deeltjes komen direct in het bloed terecht.

Concentraties fijnstof zijn afhankelijk van het weer. In stedelijke omgeving door verkeersinvloeden is de concentratie in de dag het hoogst. Fijnstof ligt als het ware als een deken over de stad: de concentraties fijnstof variëren tussen plekken in de stad maar beperkt. Zwarte koolstof is het meest toxische deel van fijnstof.  Vlakbij drukke verkeerswegen, zoals de Antwerpse-Ring, zijn de concentraties het hoogst.

De verbranding van hout door huishoudens is goed voor 40% van de PM10 en 57% van de PM2.5 uitstoot. Verkeer is met 19% de tweede belangrijkste bron. Binnen het deel verkeer is 70 % afkomstig van het wegverkeer. Meer dan de helft hiervan wordt veroorzaakt door slijtage van remmen en banden. Dit deel is dus onafhankelijk van de gebruikte brandstof.

Gevolgen

Het inademen van fijnstof is slecht voor de gezondheid, vooral voor de werking van luchtwegen, hart en bloedvaten. Wij verliezen allemaal gezonde levensjaren door het fijnstof en duizenden mensen in Vlaanderen sterven vroegtijdig. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) is er geen veilige drempel waaronder nadelige effecten niet voorkomen.

Wat is nu goed of slecht: Europese en Wereldgezondheidsorganisatie (WGO)

Vlaanderen haalt de meeste Europese doelstellingen. Volgens de luchtkwaliteitsresultaten van 2017 blijkt dat de stikstofdioxideconcentraties op één meetplaats in Vlaanderen de Europese grenswaarde overschrijden. Modelberekeningen en lokale meetcampagnes, ook in Mortsel, geven echter aan dat er lokaal op plaatsen met veel verkeer ook te hoge metingen zijn.

Europese grens- of streefwaarden houden niet alleen rekening met de gezondheidseffecten maar ook met de technische haalbaarheid en de economische consequenties van de opgelegde normen.

Bij toetsing aan de WGO advieswaarden zien we meer overschrijdingen. De WGO-advieswaarden zijn niet opgenomen in de wetgeving. Ze hebben als doel de gezondheid van de mens te beschermen en houden geen rekening met de economische gevolgen of technische haalbaarheid. De WGO-advieswaarden zijn vaak strenger dan de Europese normen.

Burgers meten luchtkwaliteit

De laatste jaren zijn er verschillende meetcampagnes geweest waarbij burgers of actiegroepen op eigen initiatief de luchtkwaliteit meten of participeren in grotere projecten. Het Leuvenair project is een mooi voorbeeld van zo’n burgerinitiatief. Het startte in Leuven en is nu een netwerk van fijnstofsensoren dat zich over gans Vlaanderen uitstrekt en elke dag groter wordt. https://leuvenair.be/

Het bekendste initiatief is Curieuze Neuzen waarbij 20 000 burgers in heel Vlaanderen gedurende één maand de gemiddelde stikstofdioxide-concentratie bij hen thuis hebben gemeten. Binnenkort, op 29 september 2018, worden de resultaten bekend gemaakt. https://curieuzeneuzen.be/

Op het modelkaartje (zie linken onderaan) stikstofdioxide herken je duidelijk de drukke gewestwegen in Mortsel. Maar ook  in de Fortstraat, Guido Gezellelelaan, Hendrik Kuijpersstraat, Jozef Hermanslei, Edegemsestraat en de Molenstraat  zien we (te) hoge concentraties.

Voor Europa en de WGO mag het jaargemiddelde niet boven de 40microgram/m3 komen

Op zoek naar propere lucht

Met gedetailleerde modelkaarten kan je zelf opzoek gaan naar de kwaliteit van de lucht in jouw straat: http://www.irceline.be/nl

Op http://aqicn.org/here/ kan je de luchtkwaliteit over gans de wereld in elk land volgen.

• Stikstofdioxide http://www.vmm.be/data/stikstofdioxide-no2-jaargemiddelde
• fijn stof (PM 10) http://www.vmm.be/data/fijn-stof-pm10-jaargemiddelde
• fijn stof (PM2.5) http://www.vmm.be/data/fijn-stof-pm2-5-jaargemiddelde
• zwarte koolstof (BC) http://www.vmm.be/data/zwarte-koolstof-jaargemiddelde

Volgende week: TOT 10° C WARMER IN DE STAD: HET HITTE-EILANDEFFECT