Gistmagazine oktober 2018 Bomen, onmisbaar in een stad Wim Nuyts werkt al bijna 25 jaar als professioneel boomverzorger. De geknipte man om – tja – een boompje op te zetten over bomen in de stad. We praten met een gepassioneerde kenner. “Stadsbomen, en zeker straatbomen, groeien niet in normale omstandigheden,” begint Wim. “Zeker onder de grond krijgen ze nauwelijks plaats om goed te wortelen. Er wordt vaak te weinig rekening gehouden met de behoeften die een boom ondergronds heeft - of er is te weinig budget voor: niet enkel waterinsijpeling is van belang maar er moet ook zuurstof en voldoende voedsel aanwezig en bereikbaar zijn. Je kan gerust verharding rond een boom aanleggen maar die moet voldoende poreus zijn om zuurstof en water te laten doordringen. Aangedrukte aarde door intense betreding, verkeer of geparkeerde auto’s kan al voldoende zijn om een boom in de problemen te brengen. Zeker bij lange droogteperiodes is dat heel belangrijk.” Bomen doen het grootste werk. Ik als boomverzorger ben er om te kijken naar hun noden in al hun verschillende levensfasen. Voor stadsbomen zijn deze noden wat groter. Bomen in een straat zijn geen evidentie. Een grote ergernis zijn de boomwortels die verharding zoals voetpadtegels naar boven drukken. “Als dat gebeurt, wil het zeggen dat er onvoldoende nagedacht is over de groei-omstandigheden van de boom. Als die ondergronds niet voldoende water, zuurstof of voedsel vindt, gaan de wortels dat oppervlakkiger, net onder de tegels zoeken. Net daar is vaak makkelijker vocht en zuurstof beschikbaar.” Dat probleem achteraf oplossen is niet zo simpel. “Toch kan je, afhankelijk van de specifieke situatie ter plaatse, oplossingen vinden die wortelopdruk vermijden zonder de gezondheid van de boom te beschadigen. Zo kan je mits een juiste keuze van de grond die onder een voetpad of fietspad wordt gebruikt, ervoor zorgen dat de wortels mooi onder te tegels blijven omdat ze daar hun voedsel en zuurstof vinden.” Een boom is het grootste en langstlevende wezen op aarde. We mogen daar het nodige respect voor opbrengen. Bij de heraanleg van een straat is een duidelijke visie nodig. “Het eindbeeld dat je voor ogen hebt, bepaalt de boomkeuze, schikking en grootte van de ondergrondse groeiruimte. Zo heb je met een kleine boomsoort je eindbeeld al na enkele jaren terwijl een statige laan pas na 50 jaar z’n uiteindelijk uitzicht kan hebben.”Het allerbelangrijkste is een goeie coördinatie van de verschillende diensten. “Zowel in het belang van de bomen maar zeker ook om nadien je straat eenvoudiger te kunnen onderhouden. De ontwerpen, de technische dienst en aannemer die de straat aanlegt, de rioolfirma, de nutsbedrijven en de groendienst moeten allemaal mee zijn met het plan voor de bomen die er moeten komen. Bij een goede coördinatie worden bomen zodanig geplaatst dat ze voldoende ver van de gevels staan en tegelijk een verkeersremmend effect hebben in de straat. Wortels krijgen voldoende ruimte zodat ze niet in rioolbuizen groeien en geleid worden op andere plaatsen dan waar de kabels voor nutvoorzieningen liggen. Een gecoördineerde aanpak heeft dus enkel voordelen: gezond voor de bomen, minder onderhoud van voetpaden, gemakkelijker om ondergronds kabels te vervangen of riolen te beheren.”Ook bij onderhoud van straten en pleinen is coördinatie en overleg noodzakelijk.“Bij werkzaamheden in de buurt van bomen is het ook van belang dat er juiste randvoorwaarden worden opgesteld waaraan de aannemers moeten voldoen. En opvolging hiervan is al even belangrijk.” Bij bouwprojecten kan de stad een zogenaamde ‘boomeffectenanalyse’ laten uitvoeren om de invloed van de werken op bestaande bomen in te schatten. “Zo’n rapport beschrijft of het behoud van de boom mogelijk is en zoja welke maatregelen moeten gerespecteerd worden met als uitgangspunt dat de boom behouden blijft. Het is dan wel belangrijk dat zo’n analyse onafhankelijk wordt opgesteld. In een laan beschouw je elke boom nog steeds als een individu dat z’n best doet om de plaats die hij krijgt zo goed mogelijk te benutten. “Bomen zijn enorm belangrijk in een stad. Niet enkel voor het leveren van zuurstof en verkoeling in de zomer of omdat ze fijn stof vasthouden. Ze fleuren ook gewoon een straat op, kunnen ingezet worden als verkeersremmer. Groen in de buurt is belangrijk om je goed te voelen. Een boom is bovendien een heel ecologisch levend systeem. Ongelofelijk welk een leven er in en rondom een boom allemaal mogelijk is! Omdat de natuur in Vlaanderen zo versnipperd is, zijn bomen in de stad ook zo belangrijk als ‘corridor’ of verbinding voor allerlei grote en kleine dieren. Vogels, insecten, microflora hebben de stadsbomen nodig om zich tussen natuurlijker gebieden kunnen verplaatsen."