Wist je dat er in Mortsel gepionierd wordt met nieuwe technologie om onze woningen te voorzien van groene warmte en warm water? In de Lieven Gevaertstraat staat een warmtecentrale die met de restwarmte van Agfa-Gevaert honderden gezinnen zal voorzien van 100% groene warmte.

De G!ST was benieuwd hoe het in de praktijk verloopt, en sprak af met Karen Feyen en Lenn Coussement van 'Warmte Verzilverd', een samenwerking tussen verschillende coöperaties en de uitbater van het warmtenet. Karl Fret, kersverse bewoner van een appartement in de wijk Minerve (net over de grens met Edegem, aan Fort 5), ontving ons bij hem thuis voor een gesprek over hoe alles in zijn werk gaat.

We kregen eerst een rondleiding in het warmte-overdrachtstation aan de Lieven Gevaertstraat waar Lenn en Karen tekst en uitleg verschaften.

Lenn: "Agfa-Gevaert beschikt intern over een warmtenet waarbij ze de warmte die normaal door de schoorstenen ontsnapt, 'vangen' en daarmee water opwarmen. Je kan het eigenlijk vergelijken met de centrale verwarming bij je thuis - maar dan in het heel groot: een ketel verwarmt water, dat doorheen je huis naar de radiatoren gaat. In het heel groot is onze 'ketel' de schoorsteen van Agfa-Gevaert. Die verwarmt water dat in een warmtewisselaar in ons warmte-overdrachtstation terechtkomt (de centrale in de Lieven Gevaertstraat, zie tekening) en daar 'onze' waterleiding opwarmt. Door dikke, heel goed geïsoleerde buizen gaat dat water naar de woningen van de klanten."

G!ST: Hoe werkt het dan in huis?

Karl: "In mijn appartement hangt een 'afgiftestation' op de plaats waar je normaal een stookketel zou verwachten. Daar worden mijn eigen leidingen van de centrale verwarming opgewarmd door het warm water van het warmtenet. Ik kan net zoals iedereen met een thermostaat instellen hoe warm ik het wil hebben. Het verbruik dat ik betaal is niet een hoeveelheid gas of olie maar de warmte die gemeten wordt met een 'caloriemeter'. Momenteel, met de hoge energieprijzen, betaal ik aanzienlijk minder dan wat iemand aan gas zou betalen."

"Ik betaal nu een pak minder aan verwarmingskosten" Karl Fret

G!ST: Wat als Agfa-Gevaert ermee zou stoppen?

Lenn: "We garanderen aan de klanten dat ze steeds over warmte kunnen beschikken. Als er tijdelijke panne zou zijn, kunnen we op de plaats van de warmtecentrale met een andere technologie het water verwarmen. Bijvoorbeeld in geval van nood een gasketel. Op langere termijn kijken we naar nieuwe energiebronnen. Mogelijk sluit een warmtenet uit de Antwerpse Haven aan op ons warmtenet - of zetten we hier een grote warmtepomp. Collectief warmte opwekken, is veel efficiënter en milieuvriendelijker dan dat iedereen z'n eigen warmtepomp zou installeren."

G!ST: Momenteel zijn er slechts twee woonprojecten aangesloten op jullie warmtenet. Wat is ervoor nodig om dit te kunnen uitbreiden?

Karen: "Bij nieuwbouwprojecten is de investering gemakkelijker te doen. Toch moet er in bestaande woningen niet al te veel worden aangepast, afhankelijk van waar je 'stookruimte' ligt. Op de plaats van je gas- of stookolieketel, komt een warmtewisselaar. Vanaf dat punt is alles hetzelfde als in een traditioneel systeem. Omdat de warmte met een hoge temperatuur toekomt, kan je je gewone radiatoren of vloerverwarming blijven gebruiken. Uiteraard geldt hier ook dat je minder warmte gebruikt en dus minder betaalt als je woning beter geïsoleerd is."

"De basis van een warmtenet is heel simpel. Heet water verwarmt koud water in een warmtewisselaar. 'Au bain marie' in een heel goed geïsoleerd bad."

G!ST: Dus: allemaal aan het warmtenet?

Lenn: "De uitbreiding van de warmtenetten vraagt natuurlijk heel wat nieuwe infrastructuur. De buizen moeten in de grond gelegd worden, de aansluitingen naar de huizen gemaakt. Momenteel is dat nog erg duur - ook al omdat de materiaalkosten wereldwijd enorm gestegen zijn. Een Stad kan wel keuzes maken om bepaalde wijken te reserveren voor een warmtenet. En hopelijk komt ook de Vlaamse Overheid over de brug met gerichte premies om aan te sluiten op warmtenetten, zoals je nu bijvoorbeeld een subsidie krijgt als je een individuele warmtepomp installeert."

Karl: "Voor mij was het warmtenet een argument om te verhuizen. Ik ben blij op deze site op de grens van Mortsel en Edegem te wonen. Een oud industriegebied wordt met veel visie omgebouwd. Er komen heel wat toekomstgerichte dingen samen: Opnieuw en Co zal er binnen de sociale economie de grootste kringloopwinkel van Vlaanderen openen, met een heel dak vol zonnepanelen waar allicht ook de buren van kunnen mee genieten. "

Lenn: "Klopt. Wonen en werkgelegenheid komen samen. En er zal zelfs geïnvesteerd worden in het aanmaken van groene waterstof met de elektriciteit van de zonnepanelen."