Op 18 maart 2023 vierde Groen zijn 40-jarig bestaan in Mortsel op de Lentebrunch. Ook de 'Groene Pluim' werd uitgereikt

Met een jaartje vertraging, vierde Groen Mortsel op zaterdag 18 maart 2023 "40 jaar Agalev/Groen in Mortsel" op de Lentebrunch.

Traditioneel werd ook de Groene Pluim uitgereikt. De 'weekploeg' van Natuurpunt, die 1x per maand natuurgebied Klein Zwitserland onderhoudt, was dit jaar de gelukkige winnaar. Eervolle vermelding ook voor 'Reveil', het initiatief dat jaarlijks op 1 november voor een mooie alternatieve dodenherdenking zorgt op de begraafplaats van Mortsel Dorp.

Paul Van Dyck, die er (meer dan) 40 jaar geleden al bij was en ondermeer 6 jaar schepen was voor Groen, stak een beklijvende speech af over hoe hij de afgelopen 40 jaar ervaren heeft. Je leest zijn tekst integraal hieronder.

    Beste vrienden,

10 minuten. Ik heb al voor makkelijker opdrachten gestaan.😊

Toen we in 1982 met 11,48% van de stemmen in Mortsel meteen de derde partij waren en de beste Agalev uitslag in Vlaanderen haalden, dan had dat veel te maken met een voorgeschiedenis. Ik wil die toch even overlopen.

In Mortsel begon het groene activisme al in 1970. Op een volksvergadering over de heraanleg Liersesteenweg begin 1973 in De Wolschaerder ontmoette ik Rik Moons en Greet Glazemaekers. Niet veel later werd het Mortsels Aktiekomitee Leefmilieu opgericht. In 1975 was het MAL een gevestigde waarde en waren er al tal van grote acties geweest. Samen met Wijkcomité Dieseghem later Wijkraad Noord, Jeugdraad Mortsel, Bond voor Grote en Jonge Gezinnen wat betreft hoeve Liekens... Naar de bevolking toe zal de grote informatiecampagne rond het Structuurplan Mortsel wel belangrijkst geweest zijn. Het eerste gemeentelijk structuurplan van Vlaanderen. Inspraak werd afgedwongen.
Op 30 juni 1975 kwamen een 300tal bewoners van wijken Dieseghem en Ten Dorpe de gemeenteraad bijwonen. Het 2x2 rijstroken project Roderveldlaan tot op de Deurnestraat werd tegengehouden.
Door MAL werd ook een film gemaakt. “Mortsel 1975. Verstandig kiezen”… Tijdens de eindgeneriek ging er een Boeing 737 de lucht in vanop Deurne vliegveld. Dit jaar is het trouwens 50 jaar geleden dat ATUV boven het doopvont werd gehouden in Mortsel. De film werd in verschillende parochiecentra vertoond.
Ook rond Gewestplan Antwerpen, dat een inspraakronde kende 1976-1977, verzamelden we in Mortsel ruim 3400 handtekeningen, enkele strijdpunten voorop stellend.
Na de verkiezingen van 1976 werd er in Mortsel een alternatieve meerderheid gevormd met dissidente CVPers en VU, gesteund door 1 PVVer.
In 1973 was ondertussen de beweging Anders Gaan Leven met de Groene Fietsers ontstaan. De duwvaartkanaal actie bracht veel Antwerpse activisten samen. Mensen die verder wilden, die inzagen dat er iets fundamenteels moest gebeuren. Er was het eerste rapport van de Club van Rome. En er was ook een oliecrisis. Het manifest Anders Gaan Leven werd opgesteld.

In 1977 werd op een voorbereidende kernbijeenkomst door vrienden Luc Versteylen, Piet Coppenrath en Fons Mees beslist om bij de volgende verkiezingen op te komen onder de naam Agalev. Al vlug waren Rik en ik betrokken in de arrondissementele en ruimere partijwerking .
In 1979 was er het eerste Agalev congres in Mechelen, waarvoor we mee de basisteksten rond mobiliteit en ruimtelijke ordening opstelden. Bij de verkiezingen, later dat jaar, stond Rik Moons eerst op de senaatslijst. We hadden geen verkozenen, maar met de bescheiden middelen die we hadden haalden we toch een onverwacht goed resultaat.
In 1981 waren er al terug verkiezingen en Mariette Van Puymbroeck werd verkozen tot senator. Vermits ze ook eerst stond op de provincielijst voor kanton Borgerhout waar ik op de tweede plaats stond… viel ik vanaf november 1981 in. In de provincie Antwerpen haalden we met 6,16% vier verkozenen. We hadden ook 2 volksvertegenwoordigers. In 1985 zou ik de provincieraad verlaten om me toe te spitsen op Mortsel. We gingen toen in de provincie van 4 naar 7 verkozenen.
In 1981 stond al vast dat we in 1982 ook een worp gingen doen naar Mortselse zetels. Er was nu nood aan meer Agalev structuur, ook in Mortsel.
Na een oproep in ’t Periodiekske kwamen er direct een aantal mensen bij. In Antwerpen was een Ecologisch Links Alternatief opgericht en een aantal progressieven in Mortsel wilden dit ook in onze gemeente. We werden gecontacteerd met het oog op een gezamenlijke of open Agalev lijst. Moeilijke besprekingen volgden, die faliekant afliepen.
We kwamen op met een lijst van jong tot oud, en dat laatste mag u letterlijk nemen. Met een krasse 90 plusser uit Lindenlei als nestor. Ook Gerd De Ley steunde met een plaats op de lijst. Toen al een lijst om trots op te zijn.

De gemeenteraadsverkiezingen van 1982 betekenden de grote doorbraak voor Agalev. In Mortsel haalden we de beste score van Vlaanderen. Wat we trouwens zouden herhalen tot een stuk in de jaren 90. 11,48% van de stemmen en meteen drie verkozenen. Groter dan PVV en meer stemmen dan SP. ELAM haalde 1,9% van de stemmen, die waren verloren voor de progressieven.
Door een Raad van State tussen twee CVPers konden we pas in mei 1983 met een nieuwe gemeenteraad van start… Op 17 mei werden Rik Moons, Marco Belis en ik ingezworen. Ik vermeld nog dat Ireen Goegebeur normaal ook zou verkozen zijn, maar doordat haar schoonbroer Leo Lernout eerst op de Vrije Democraten Mortsel lijst stond kon zij niet zetelen. In juni werd Johan Van Kerckhoven tot OCMW raadslid gekozen, Ireen als opvolger. Het was zo ver.
Ondertussen waren er al een paar Gistjes voor Mortsel uitgegeven. De impact daarvan was groot. In de partij zelfs tot ver buiten de gemeente. Om de Gist te betalen werden naast de inkomsten aan zitpenningen van provincieraad, flinke sommen voorgeschoten door kernleden.
Ik bespaar jullie de opsomming van tal van initiatieven uit die eerste jaren. Maar bleek al direct dat we toen reeds de belangrijkste oppositiepartij waren. Lokaal maar ook in de Antwerpse pers. In 1985 verliet Marco de gemeenteraad. Arnoldine Bemelmans viel in op een gemeenteraad die in geheime zitting bijzonder tumultueus verliep. De laatste van alle gerangschikte kandidaten werd verkozen tot hoofdbibliothecaris. Een waanzinnige deal tussen CVP en oppositiepartij VU, die nog lang zou nazinderen.

In 1988 bleek dat de bevolking onze grote inzet zeer apprecieerde… en met 15,59% en 5 verkozenen waren we nu effectief tweede partij na CVP.
Uit deze periode wil ik enkel de herrie rond de begroting van 1992 vermelden. Met twee misnoegden binnen CVP geraakte die niet gestemd en in samenspraak met vooral de SP werd een alternatieve begroting opgemaakt. VU ging meedoen maar we zagen ze niet. Niet onbelangrijk. In april 1992 werd een alternatieve begroting voorgelegd, zonder stijging van de belastingen en met 3,5 miljoen bef zinvolle besparingen in de gewone begroting. Bovendien werd op ons initiatief 100.000 bef extra voorzien voor ontwikkelingssamenwerking. Onze begroting haalde het met gemak, zelfs de financieschepen stemde ze mee, tot zichtbare woede van anti belasting- en coalitiepartij VLD 😊 Enkele dagen later kwam er bericht dat pas verkozen raadslid Erik Broeckx zou ingezworen worden als nieuwe schepen.
In 1994 haalden we 17,58% van de stemmen en hadden we 6 verkozenen. Een gesprek over coalitievorming met CVP met 10 verkozenen drong zich op. Bleek echter dat Willy Dehaen Agalev onbetrouwbaar vond. CVP zou er de VU nog moeten bijnemen als het tot een coalitie moest komen. Over programma wou Willy niet praten. We wisten genoeg. Zonder programma en met zo’n wantrouwen… We hadden geduld.
Op de gemeenteraad van oktober 1996, nadat Willy Dehaen onder meer schandalige leugens van in de commissie had moeten toegeven… werd het mij te veel. Ik gaf aan één jaar eerder te roteren dan de morele code had voorzien. Na stemming van de begroting viel Ingrid Pira februari 1997 in . Ik bleef actief binnen de lokale werking en nam een mandaat op binnen de Politieke Raad.

In 2000 scoorden we bij de verkiezingen 19,2% met terug 6 verkozenen, wat ook terug 3 OCMW-raadsleden betekende. CVP was herleid tot 5 verkozenen en de kaarten lagen dus flink anders dan 6 jaar voordien. Een coalitie werd aangegaan met CVP en VU-ID. Bij VU-ID Koen Dehaen, de tot dan niet politiek actieve zoon van Willy… die geen prominente plek meer had gekregen bij de CVP.
Met werkgroepen rond thema’s werd een ijzersterke beleidsnota ineen getimmerd. Extreem belangrijk bleek achteraf, want geheugens kunnen kort zijn in de politiek. Het werd een door en door groene beleidsnota, waarmee we Mortsel een nieuw aanzicht én elan zouden geven.
Onze eerste raadszitting in 2001 werd een nooit meegemaakte anticlimax. Annemie Creemers, die voor mij als schepen moest gekozen worden, haalde 14 stemmen en Hermine Pooters van Open VLD 15 … We werden nu ook zelf en in eigen kern geconfronteerd met het feit dat er echte *** rondlopen in de politiek. Berekenaars die bereid zijn messen in gelijk welke rug te steken, louter en alleen om het eigen ego te bevredigen. Voor Annemie, die al ontslag had genomen bij AMINAL, was dit een vreselijke klap. Waar onze werking later trouwens ook de gevolgen van zou dragen, al bleek nog eens welke sterke groep we wel hadden. Na een tumultueuze onderbreking ging de stemming verder en de socialisten stemden deze keer voor de laatste schepen. Die dus 17 op 29 stemmen haalde en hier voor u staat. Ambiance voor de komende zes jaar was sowieso al verzekerd…

Ingrid burgemeester met bijkomende bevoegdheden als Informatie en politiezaken, ik schepen van alles waar mensen kwaad kunnen over zijn: Openbare werken-Ruimtelijke ordening-Leefmilieu-Mobiliteit. De volledige bevoegdheden. Met een tang van een oppositieschepen werden het voor ons de meest intense jaren van ons leven… waarin toch ook letterlijk sporen werden getrokken.

Eind 2006 was veel van wat we hadden afgesproken en binnen onze bevoegdheid lag afgewerkt, in gang gezet of vastgelegd. Tramdossier tot in Boechout goedgekeurd, nieuw Mobiliteitsplan, nieuw Structuurplan, veiliger en mooier, groener heraanleg van een aantal straten, een met 125.000 euro gesubsidieerd plan voor de berm, aankoop Windhoek park en KZ Noord, tegenhouden 5e appartementsblok in Drabstraat, herschikken van de verkaveling Cogghe zodat er 0,5ha meer ruimte bij hoeve Liekens vrij bleef, een niet voorziene fietstunnel voor het stadhuis… noem maar op. Ingrid kwam met dit nieuwe en gedurfde beleid als groene burgemeester steevast in beeld. Haar ROB actie intitiatief met Rob Van Oudenhoven kreeg nationaal elan. Fietsgemeente en duurzaamste gemeente waren we ook.
Voor veel kernleden en mezelf een zwart moment tijdens onze eerste coalitie was wel het platslaan van hoeve Liekens door de eigenaar. Enkele jaren en juridische procedures later kwam hij daarvoor een check van 330.000 euro afgeven op stadhuis, en moest hij ze bovendien zelf terug opbouwen. 50 jaar nadat we samen met BGJG en anderen pleitten voor een kinderboerderij… wonderen zijn de wereld niet uit. Bijzondere dank daarvoor aan de vele vrienden die ook in werkgroep Liekens actief bleven. En ja… toch ook aan de voormalige stedenbouwkundige van Mortsel, Mich Ampe. De man die allicht het meest te maken had met pogingen tot politiek gefoefel inzake bouwaanvragen. Maar die het dossier op een fenomenale manier bleef opvolgen, zelfs tot na zijn prepensioen.

Over de legislaturen vanaf 2007 daarna kan ik niet veel meer vertellen. Ik ging terug full time werken op UA en was vooral buiten de partij actief, hoezeer Hugo Van Dienderen en goede vriend Rik Carmen van GroenPlus ook aan mijn mouwen trokken. Eind 2006 haalde het kartel Groen-SP.A-SPIRIT 25,32%. Ingrid terug burgemeester met minder groenen in de gemeenteraad. Een aantal zaken die nog vastgelegd waren gingen verder, in eerste instantie de tram tot in Boechout… andere dossiers gingen terug de schuif in. De tram tot in Kontich had er nu al moeten liggen… Het autodenken overheerst meer dan ooit tevoren.
In 2012 haalde Groen, terug onder eigen vlag, 21,93% van de stemmen. Er was een fenomenale verschuiving richting N-VA die 31,4% van de stemmen haalde. Het werd terug oppositie.

In 2018 werd die score van 21,9% herhaald, maar door het stelsel D’Hondt kwam er een extra verkozene bij.
Werd het plateau bereikt of kan het nog beter? Laat me het laatste verhopen, beste vrienden. Blijf actief… al betekent dat soms ook blijven hameren op dossiers die al 50 jaar actueel zijn. Het is onze verdomde plicht tegenover wie na ons komt.Tot slot nog dit… ik kijk met ongelooflijke trots terug op wat er in Mortsel kon verwezenlijkt worden dankzij Agalev en Groen. En dan toch 1 persoonlijke anekdote.

Tijdens een diner dat werd georganiseerd ter gelegenheid van de toekenning van de titel ‘ereschepen’ kreeg ik het mooiste compliment. Ik zat tegenover Jos Maesschalck, een CVPer van de harde betonlijn uit het college van begin jaren 70. Tijdens de tafelgesprekken richtte die zich ineens tot mij. “Kan dat zijn dat jij die lange smalle was in de tijd van de acties rond Liersesteenweg?” Gewichtig antwoordde ik “Ja”. 😊 “Mijnheer Van Dyck, na zoveel jaren ben ik blij het u nog te kunnen zeggen: U had gelijk”. Zie, beste vrienden, gelijk hebben is één… gelijk halen is twee. De strijd blijft, onafgezien het resultaat, dat mogen we nooit vergeten.
Waar Agalev en Groen voor stonden en staan is immens belangrijk. Niet alleen voor nu, maar ook voor wie na ons komt.

Het ga jullie goed!

Paul Van Dyck